إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا و َلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ (توبه / آیه 4)

? ترجمه:
مگر كساني از مشركان كه با آنها عهد بستيد و چيزي از آن فروگذار نكردند و احدي را بر ضد شما تقويت ننمودند، پيمان آنها را تا پايان مدتشان محترم بشمريد، زيرا خداوند پرهيزكاران را دوست دارد.

شرط محترم بودن پیمان؛ خداوند در آیات ابتدایی سوره توبه، دستور لغو یکجانبه پیمان با مشرکانی را می دهد که نشانه های آمادگی برای پیمان شکنی در رفتار آن ها دیده شده بود. در همین راستا خداوند در این آیه گروهی را از دستور لغو پیمان مستثنی می کند. آیه می فرماید : آن دسته از مشركين كه با آنها پيمان بسته ايد و هيچگاه بر خلاف شرائط پيمان گام برنداشتند و كم و كسرى در آن ايجاد نكردند، و نه احدى را بر ضد شما تقويت نمودند. در مورد اين گروه تا پايان مدت به عهد و پيمانشان وفادار باشيد زيرا خداوند پرهيزكاران و آنها را كه از هر گونه پيمان شكنى و تجاوز اجتناب مى كنند، دوست مى دارد. در واقع مسلمانان حتی با مشرکان می توانند پیمان ببندند و خداوند هم نگه داشتن این پیمان ها را تایید می کند، اما به شرطی که آن ها هم وفادار باشند. اگر نبودند، دستور خداوند لغو بی چون و چرای پیمان است.

وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا و َالنَّوْمَ سُبَاتًا وَ جَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا (فرقان / آیه 47)

? ترجمه:
او كسي است كه شب را براي شما لباس قرار داد و روز را مايه حركت و حيات!

 نعمت خواب؛ خداوند در این آیه بـه نـعـمـت خواب اشاره مى كند: او خواب را براى شما مايه راحت قرار داد. استفاده از کلمه “سبات” برای توصیف خواب، اشاره اى به تعطيل تمام فعاليتهاى جسمانى است ، زيـرا مـى دانـيـم در مـوقـع خـواب، قـسمت مهمـى از كـارهـاى بـدن بـه كلى تعطيل مـى شوند، و قسمت ديگر همچون كار قلب و دستگاه تنفس، برنامه عادى خود را بسيار كم كرده و به صورت آرامتر ادامه مى دهند تا رفع خستگى و تجديد قوا شود. خواب به موقع و به اندازه ، تجديد كننده تمام نيروهاى بدن است و نشاط آفرين و مايه قـدرت، و بهترين وسيله براى آرامش ‍ اعصاب است به عكس، قطع خواب مخصوصا براى يـك مـدت طولانى ، بسـيار زيانبار و حتى مـرگ آفـريـن اسـت و بـه هـمـيـن دليـل يـكـى از مـهـمترين شكنجه ها براى شكنجه گران قطع برنامه خواب است كه مقاومت انسان را به سرعت در هم مى شكند.

قُلْ أَنْزَلَهُ الَّذِي يَعْلَمُ السِّرَّ فِي السَّمَاوَاتِ و َالْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا (فرقان / آیه 6)

? ترجمه:
بگو: كسي آنرا نازل كرده است كه اسرار آسمانها و زمين را ميداند، او غفور و رحيم بوده و هست.

چرا اطاعت از خدا؛ پاسخ این سوال این است که خداوند به عنوان آفریدگار انسان و جهان چیزهایی می داند که ما نمی دانیم. او رازهای جهان را می داند و بر مبنای آن روش موفقیت را برای ما پیشنهاد می کند. این آیه اشاره می کند قرآن ساخته ذهن بشر نیست بلکه کسی آن را نازل کرده است که اسرار گوناگونى كه از علوم و دانشها، تاريخ اقوام پيشين، قوانين و نيازهاى بشرى، و حتى اسرارى از عالم طبيعت و اخبار آینده را می داند و آگاه از اسرار آسمان و زمين است و علم او بر همه چيز احاطه دارد.

برادران حضــرت يـــوسف وقتـی
میخـواستند یـــــوسف را توی چاه
بیندازند، يوسف لبخندی زد! يهـــودا
پرسيد؛ چـــــرا می خندی؟اينجا که
جای خنده نيست يـوسف گفت روزی
در اين فڪر بودم ڪه چطور ڪسی
ميتواند به من اظـــهار دشمنی ڪند
با اينکه برادران نيرومندی چون شما
دارم.!

اما حالا می بینم خــداوند همـــين
برادران را بر من مسـلط کرد تا بدانم
تکيه گاهی غــیر از خدا وجـود ندارد
و در حقــیقت دربدری و چاه نشـينیِ
امــــروز من تاوانِ تکيه کردن به غیر
خــداوند مهــربان است.

عاقبت ترک امر_به_معروف و نهی از منکر از منظر قرآن

1️⃣ دوری از رحمت خدا ؛

بر اساس آیه ۷۸ و ۷۹ سوره ی مائده گروهی از بنی اسرائیل بر اثر نافرمانی و تجاوز از حق و ترک نهی از منکر ، به زبان داوود و عیسی بن مریم لعنت شدند :
« لُعِنَ الَّذینَ کَفَروا مِن بَنی إسرائیلَ عَلی لِسانَ داوُدَ و عیسی ابنِ مَریَمَ …* کانوا لایَتَناهَونَ عَن مُنکَرٍ فَعَلوهُ لَبِئسَ ما کانوا یَفعَلون» ؛
? از میان بنی اسرائیل آنان که کفر ورزیدند ، به زبان داوود و عیسی بن مریم مورد لعنت قرار گرفتند . این ( کیفر ) از آن روی بود که عصیان ورزیده و ( از فرمان خدا) تجاوز می کردند و از کار زشتی که آن را مرتکب می شدند یکدیگر را نهی نمی کردند . راستی چه بد بود آنچه می کردند .

?پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در تفسیر این آیه می فرماید :
هنگامی که بنی اسرائیل مرتکب گناه شدند علما آنان را از روی سرزنش نهی کردند و پس از آن با آنان می نشستند و می خوردند و می آشامیدند ، گویا آنان هیچ گناهی را مرتکب نشده اند . وقتی که خداوند آنان را این گونه یافت قلوبشان را به یکدیگر نزدیک کرد و آنان را به زبان پیامبری از پیامبران لعنت کرد . آن گاه فرمود حتماً باید امر به معروف و نهی از منکر کنید و دست افراد نادان را بگیرید و به سوی حق دعوت نمایید وگرنه خداوند قلوب شما را همانند یکدیگر می کند و شما را از رحمت خود دور می سازد ؛ همان طور که آنها را از رحمت خویش دور ساخت.(۱)

? به فرموده ی حضرت علی علیه السلام خداوند امت های پیشین را جز به سبب ترک امر به معروف و نهی از منکرلعن نکرد و از رحمت خود دور نساخت. خداوند سفیهانشان را به واسطه گناهان و دانشمندانشان را بر اثر ترک نهی از منکر لعن کرد.(۲)
ادامه دارد…
?پی نوشت
1- تفسیر المیزان ، ج ۶ ، ص ۸۳ .
2- نهج البلاغه ، خطبه ۱۹۲ .v