وَ جَاءَ رَبُّكَ و َالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا (فجر / آیه 22)

? ترجمه:
و فرمان پروردگارت فرا رسد و فرشتگان صف در صف حاضر شوند.

تصویری از قیامت ؛ آیه درباره قیامت است. تـعبير بـه (پـروردگـار تو مى آيد) كنايه از فرا رسيدن فرمان خدا براى رسيدگى به حساب خلايق است . یا اينكه منظور ظهور آيات عظمت و نشانه هاى خداوند است . يا مـنـظـور از ظـهـور پـروردگار، ظهور معرفت او در آن روز است به گونه اى كه جاى انكار بـراى هيچكس باقى نمى ماند، گويى همه با چشم ، ذات بى مثالش را مشاهده مى كنند، و به هر حال مسلم است كه آمدن خداوند به معنى حقيقى كلمه كه لازمه آن جسم بودن و انتقال در مكان است، معنى ندارد چرا كه او از جسم و خواص جسم مبرا است. همچنین آیه اشاره دارد به اين است كه ملائكه در صفوف مختلفى وارد محشر مى شوند و گرداگرد اهل محشر را مى گيرند.

وَ آتَيْنَاهُمْ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ (جاثیه / آیه 17)

? ترجمه:
و دلائل روشني از امر نبوت و شريعت در اختيار آنها قرار داديم، آنها اختلاف نكردند مگر بعد از علم و آگاهي، و اين اختلاف به خاطر ستم و برتري جوئي بود، اما پروردگارت روز قيامت در ميان آنها در آنچه اختلاف داشتند داوري مي‏كند.

مایه انحراف یهود ؛ خداوند در این آیات سخن از نعمت های خود به بنی اسرائیل می گوید. در دو آیه شش موهبتی را که به آنان داده است، نام می برد. البته که با وجود اين مواهب بزرگ و دلائل بين و روشن جائى براى اختلاف و انحراف وجود نداشت ، ولى اين کفران کنندگان به زودى دست به اختلاف زدند، آن ها پرچم طغیان برافراشتند و هر گروهى به جان گروه ديگر افتاد، حتى عوامل وحدت و انسجام را وسیله اختلاف و تفرقه قـرار دادند، و به دنبال آن قدرتشان به ضعف گرائيد، ستاره عظمتشان افول كرد، حكومت آنها متلاشى شد و در دنيا دربدر شدند. آیه می فرماید این اختلاف بعد از آنكه علم و آگاهى به سراغشان آمد ، اتفاق افتاد و سرچشمه اين اختلاف همان حب رياست و برترى جوئى بود. این برتری جوئی به طور بسیار افراطی هنوز هم در یهودیان وجود دارد و منشأ فسادهای بسیاری است که در جای جای جهان مرتکب می شوند.

وَ اقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَ أَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ وَ لَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّى يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ فَإِنْ قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ كَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ (بقره / آیه 191)

? ترجمه:
و آنها را (بت پرستاني كه از هيچ گونه جنايتي ابا ندارند) هر كجا يافتيد، به قتل برسانيد! و از آنجا كه شما را بيرون ساختند (مكه)، آنها را بيرون كنيد و فتنه (و بت پرستي) از كشتار هم بدتر است! و با آنها، در نزد مسجد الحرام (در منطقه حرم)، جنگ نكنيد! مگر اينكه در آن جا با شما بجنگند. پس اگر (در آن جا) با شما پيكار كردند، آنها را به قتل برسانيد! چنين است جزاي كافران!

فتنه از قتل بدتر است؛ این آیه دستور خداوند به جنگ با فتنه گران است. چرا که در ادامه آیه خداوند می فرماید فتنه از قتل شدیدتر است. فتنه به معنى قرار دادن طلا در آتش ، براى ظاهر شدن ميزان خوبى آن از بدى است و در قرآن به معانی مختلفی به کار رفته است، از سوزاندن گرفته تا امتحان کردن. همچنین به معنای فریب، عذاب و حتی گمراهی نیز به کار رفته است. وجه مشترک تمامی این معانی در فشار و دشواری قرار گرفتن انسان است. در این آیه فتنه به معنای فساد یا مانع شدن مردم از هدایت است. وضعیتی که مشرکان در مکه به وجود آورده بودند. از جمله این فسادها تبعيد كردن مؤمنان از وطنشان كه اين امور گاه از كشتن هم دردناك تر است، يا سبب قتل و كشتارها در اجتماع مى شود. خداوند در این آیه تکر می دهد که فتنه های فساد انگیز در اجتماع از صرف کشتار گزنده تر و آسیب زا تر است و اصلا نباید از کنار آن ها به سادگی عبور کرد. چون كشتن تنها انسان را از زندگى دنيا محروم مى كند، ولى فتنه مايه محروميت از زندگى دنيا و آخرت است. البته دستورات دیگری هم در انتهای آیه در خصوص حفظ حرمت مسجدالحرام در جدال ها وجود دارد.

وَ اقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَ أَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ وَ لَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّى يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ فَإِنْ قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ كَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ (بقره / آیه 191)

? ترجمه:
و آنها را (بت پرستاني كه از هيچ گونه جنايتي ابا ندارند) هر كجا يافتيد، به قتل برسانيد! و از آنجا كه شما را بيرون ساختند (مكه)، آنها را بيرون كنيد و فتنه (و بت پرستي) از كشتار هم بدتر است! و با آنها، در نزد مسجد الحرام (در منطقه حرم)، جنگ نكنيد! مگر اينكه در آن جا با شما بجنگند. پس اگر (در آن جا) با شما پيكار كردند، آنها را به قتل برسانيد! چنين است جزاي كافران!

فتنه از قتل بدتر است؛ این آیه دستور خداوند به جنگ با فتنه گران است. چرا که در ادامه آیه خداوند می فرماید فتنه از قتل شدیدتر است. فتنه به معنى قرار دادن طلا در آتش ، براى ظاهر شدن ميزان خوبى آن از بدى است و در قرآن به معانی مختلفی به کار رفته است، از سوزاندن گرفته تا امتحان کردن. همچنین به معنای فریب، عذاب و حتی گمراهی نیز به کار رفته است. وجه مشترک تمامی این معانی در فشار و دشواری قرار گرفتن انسان است. در این آیه فتنه به معنای فساد یا مانع شدن مردم از هدایت است. وضعیتی که مشرکان در مکه به وجود آورده بودند. از جمله این فسادها تبعيد كردن مؤمنان از وطنشان كه اين امور گاه از كشتن هم دردناك تر است، يا سبب قتل و كشتارها در اجتماع مى شود. خداوند در این آیه تکر می دهد که فتنه های فساد انگیز در اجتماع از صرف کشتار گزنده تر و آسیب زا تر است و اصلا نباید از کنار آن ها به سادگی عبور کرد. چون كشتن تنها انسان را از زندگى دنيا محروم مى كند، ولى فتنه مايه محروميت از زندگى دنيا و آخرت است. البته دستورات دیگری هم در انتهای آیه در خصوص حفظ حرمت مسجدالحرام در جدال ها وجود دارد.

إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّمَا یَدْعُو حِزْبَهُ لِیَکُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِیرِ (فاطر / آیه 6)

? ترجمه:
البته شیطان دشمن شماست. پس او را دشمن بدانید؛ او فقط حزبش را به این دعوت می کند که اهل آتش سوزان (جهنم) باشند.

دشمن آشتی ناپذیر؛ خداوند در این آیه به مومنان تذکر می دهد که شیطان دشمن شما است، پس با او مانند دشمن برخورد کنید! این تذکر به این دلیل است که کسی فکر نکند که دشمنی شیطان موقت و یا قابل مصالحه و مذاکره است. یعنی اگر انسان لحظه ای به این بیندیشد که شیطان آنقدرها هم بد نیست، همان لحظه، لحظه تسلط شیطان به او تبدیل شدنش به حزب شیطان است و شیطان حزبش زا به جهنم رهنمون می سازد! آیا این تذکر لازم است؟ بله چون شیطان همیشه مطابق نفس ما و دلخواه ما وسوسه مان می کند و خودش را خیرخواه ما جا می زند. آن قدر این کارش را استادانه انجام می دهد که مقدس ترین و با تقواترین افراد هم فریبش را می خورند. از دلایل جدی بودن این مسئله این است که با وجودی که انسان به خودی خود از رذایل اخلاقی بدش می آید، امروز در جهان گروهی از انسان ها اصولا شیطان پرستند. آن ها از هیچ رذایلی فرو گذار نمی کنند تا دل شیطان را به دست بیاورند. آن ها شیطان را دوست خود می گیرند و شیطان هم با سرعت تمام آن ها را به سوی جهنم سوق می دهد!