لا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِيضَةً وَ مَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَ عَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِنِينَ (بقره / آیه 236)

? ترجمه:
اگر زنان را قبل از آميزش جنسي يا تعيين مهر، (به عللي) طلاق دهيد، گناهي بر شما نيست. (و در اين موقع،) آنها را (با هديه‏ اي مناسب،) بهرهمند سازيد! آن كس كه توانايي دارد، به اندازه توانايياش، و آن كس ‍ كه تنگدست است، به اندازه خودش، هديه‏ اي شايسته (كه مناسب حال دهنده و گيرنده باشد) بدهد! و اين بر نيكوكاران، الزامي است.

هدیه ای در هنگام طلاق؛ این آیه اختصاص به احکام طلاق ، پیش از اینکه آمیزش جنسی و تعیین مهر اتفاق بیفتد، دارد. اول اینکه چنین طلاقی جایز و صحیح است. چه بسا زن و شوهر در همان ابتدا ناسازگاری میان هم را تشخیص دهند و بخواهند جدا شوند. دوم اینکه خدا دستور می دهد که در این حالت حتما هدیه ای از سوی مرد به زن داده شود. هدیه ای که حتما باید باشد، حتی اگر مرد تنگدست باشد، در حد توانش هدیه بدهد. از آنجا كه اين هديه اثر قابل ملاحظه اى در جلوگيرى از حس انتقامجويى و رهايى زن از عقده هايى كه ممكن است ، بر اثر گسستن پيوند زناشويى حاصل شود، در آيه فوق آن را وابسته به روحيه نيكوكارى و احسان كرده و مى گويد: (اين عمل بر نيكوكاران لازم است ) يعنى بايد آميخته با روح نيكوكارى و مسالمت باشد. نکته جالب این است که احکام اجتماعی و به ویژه خانوادگی قرآن ریزه کاری هایی را می بیند که در عین جزئی بودن بسیار با اهمیت و در روابط افراد تعیین کننده است. مانند همین هدیه ای که اینجا مطرح می شود.

أُولَئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ (قصص / آیه 54)

? ترجمه:
آنها كساني هستند كه اجر و پاداششان را به خاطر شكيبائيشان دو بار دريافت مي‏دارند آنها به وسيله نيكيها بديها را دفع مي‏ كنند، و از آنچه به آنان روزي داده‏ ايم انفاق مي‏ نمايند.

دفع بدی ها با نیکی ها؛ این آیه درباره افرادی است از اهل کتاب که به پیامبر ایمان می آورند. در ابتدای آیه صحبت از این است که آن ها به خاطر صبرشان دو بار پاداش می گیرند. يكبار به خاطر ايمانشان به كتاب آسمانى خودشان، و يكبار هم به خاطر ايمان آوردن به پيامبر اسلام. (البته احتمالات دیگری هم در این باره مطرح است.) نکته مهم ویژگی اخلاقی و اجتماعی آن ها است است که قرآن از آن یاد می کند. آنها بوسيله نيكيها، بديها را دفع مى كنند. بـا گـفـتـار نـيـكـو، سـخـنـان زشـت را، و بـا مـعـروف ، مـنـكـر را، و بـا حـلم ، جـهـل جـاهلان را، و با محبت عداوت و كينه توزى را، و با پيوند دوستى و صله رحم ، قطع پـيـونـد را، خـلاصـه آنـها سعى مى كنند بجاى اينكه بدى را با بدى پاسخ گويند با نيكى دفع كنند! ايـن روش در مبارزه با مفاسد به ویژه در برابر انسان های لجوج، بسيار مؤثر است.

إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلَائِكَةِ أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْنَاقِ وَ اضْرِبُوا مِنْهُمْ كُلَّ بَنَانٍ (انفال / آیه 12)

? ترجمه:
( به خاطر بياوريد) موقعي را كه پروردگارت به فرشتگاني وحي كرد من با شما هستم كساني را كه ايمان آورده‏ اند ثابت قدم بداريد. بزودي در دلهاي كافران ترس و وحشت مي ‏افكنم ضربه‏ ها را بر بالاتر از گردن (بر سرهاي دشمنان) فرود آريد و دست و پاي آنها را از كار بيندازيد.

وظیفه فرشتگان الهی در هنگام جهاد؛ به تصریح آیات شریفه خداوند در جهاد به روش هایی مومنان را یاری می کند. از جمله اینکه به فرشتگان می فرماید که مجاهدان را در جهاد ثابت قدم بدارید. یعنی قلب مجاهد بدون اینکه خودش بفهمد تحت تاثیر فرشتگان الهی خواهد بود. نکته جالب دیگر این است که خداوند می فرماید که رعب و ترس را در دل دشمنان می اندازد. مانند اتفاقی که در جنگ بدر افتاد و لشکر عظیم مشرکان تحت تاثیر همین نصرت های الهی از سپاه اندک مسلمانان شکست خوردند.

? مناسبت : شکست های مفتضحانه و متنوع ائتلاف تا دندان مسلح سعودی از مجاهدان پا برهنه یمنی را چگونه می توان توجیه کرد؟ جز اینکه نصرتی از جانب الله همراه آن ها است؟

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ (انشقاق / آیه 25)

? ترجمه:
مگر آنها كه ايمان آورده‏ اند و اعمال صالح انجام داده‏ اند كه براي آنها پاداشي است قطع نشدني.

گزاره: پاداش بدون منت ؛ واژه “ممنون” هم به معنى “قطع ” و “نقصان” آمده است ، و هم “منت ” . خداوند می فرماید : برای کسانی که ایمان و عمل صالح داشته باشند، پاداشی بی منت است. البته می توان گفت پاداشی قطع نشدنی و یا پاداشی بدون کمی وکاستی. در واقع با تمامی معناهای واژه ممنون این آیه قابل استفاده است. زيـرا نـعـمـتـهـاى آخرت بر عكس نعمتهاى دنيا كه ناپايدار و هم نقصان پذير، و غالبا آميخته با عوارض نامطلوب ، و يا منت اين و آن است ، هيچگونه منت و نقصان و فناء و عـوارض ‍ نامطلوب در آن راه ندارد و جاودانى است . نقصان ناپذير است ، خالى از هرگونه ناملایمات و هرگونه منت است.

وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ (صافات / آیه 175)

? ترجمه:
و ما همگي (براي اطاعت فرمان خداوند) به صف ايستاده‏ ايم.

نظم در دنیای فرشتگان؛ یکی از ویژگی های فرشتگان که در قرآن از آن یاد می شود ( در این آیه از زبان خودشان) در صف بودن آن ها است. در واقع آن ها برای اطاعت فرمان الهی صف کشیده اند. این توصیف علاوه بر اینکه از نظم و انضباط آن ها در دستگاه الهی حکایت می کند، اشاره ای هم به آمادگی و حاضر به یراق بودن آن ها جهت انجام فرمان خداوند دارد.